శ్రీయలమేల్మంగఁ జిరకృపాపాంగఁ

గాయజుఁ గనతల్లిఁ గాంతామతల్లి,

శ్రీవేంకటేశుఁ బోషితపద్మ కోశు

సేవకపరతంత్రు జిషితదైత్యతంత్రు,

దనుజకర్శనము మాధవ సుదర్శనము,

నినుకోటితేజంబు హేతిరాజంబు,

నరహరిసంకీర్తి నవనిధు లొసఁగు-

పరమోపకృతిఁ దాళ్ళపాకాన్నయ్యార్యు-

నాచారవిజితామరాచార్యుఁ దిరుమ-

లాచార్యు ఘన మదీయాచార్యుఁ గొలిచి

యార్యులు విని యన్నాచార్యవర్యు-

చర్యకు మిగుల నాశ్చర్యంబుఁ జెంద,

జలజాతవాసిని చనుఁబాలపుష్టిఁ

జలకెద నా నేర్చుపరిపాటి నిపుడు,

జననపంరంపరా శతసహస్రముల

వెనుకకు మేము దుర్విషయానురక్తిఁ

గుక్షింభరులమైన కొదవెల్లఁ దీఱ

రక్షించి, మాయపరాధము ల్మఱచి

యేపుట్టువున మిమ్ము నెఱుఁగంగఁజేసి

నీపాలివారిఁగా నియమించి మమ్ము

హరి ! మిమ్మునే కొనియాడు మా జిహ్వ

నొరులను గొనియాడకుండంగఁజేసి

కంటులేనట్టు లక్ష్మణగురు మతము-

వంటి సన్మతము మీవంటి దైవతము

తనవంటి గురుని నందఱలోనఁ దెచ్చి

వనజాక్ష! నేఁడు మావంటివారలకుఁ

గరతలామలకంబుఁ గావించెఁ గనుక

అరయఁగఁ దాళ్ళపాకన్నయాచార్యు -

పరమోపకార మెప్పటికి డెందమున

నరయచుఁ గొనియాడు టది యెుప్పుఁగనుక ,-

నాయనఁ జూచి మాయపరాధకోటు -

లేయెడఁ దలఁచక యెడఁబాయ కెపుఁడు-

నే యాపదలు మమ్ము నెనయక యుండ

మా యిలువేల్పవై మన్నించుకతన,

నందను సద్వర్తనము తండ్రి ప్రియము-

నొందఁ గీర్తించుట యుచితంబు గనుక,

అఱలేక, యీ యన్నమాచార్యచరిత

వెఱవక నీకు నే విన్నవించెదను ;

మన్నించి యలమేలుమంగతో నీవు

నిన్నుఁ బాయని భక్తనికరంబుతోడ

నవధారు శ్రీవేంకటాచలాధీశ !

అవధరింపుఁడు గురుహరిభక్తులార ;

శ్రీయలమేల్మంగఁ జిరకృపాపాంగఁ

గాయజుఁ గనతల్లిఁ గాంతామతల్లి,

శ్రీవేంకటేశుఁ బోషితపద్మ కోశు

సేవకపరతంత్రు జిషితదైత్యతంత్రు,

దనుజకర్శనము మాధవ సుదర్శనము,

నినుకోటితేజంబు హేతిరాజంబు,

నరహరిసంకీర్తి నవనిధు లొసఁగు-

పరమోపకృతిఁ దాళ్ళపాకాన్నయ్యార్యు-

నాచారవిజితామరాచార్యుఁ దిరుమ-

లాచార్యు ఘన మదీయాచార్యుఁ గొలిచి

యార్యులు విని యన్నాచార్యవర్యు-

చర్యకు మిగుల నాశ్చర్యంబుఁ జెంద,

జలజాతవాసిని చనుఁబాలపుష్టిఁ

జలకెద నా నేర్చుపరిపాటి నిపుడు,

జననపంరంపరా శతసహస్రముల

వెనుకకు మేము దుర్విషయానురక్తిఁ

గుక్షింభరులమైన కొదవెల్లఁ దీఱ

రక్షించి, మాయపరాధము ల్మఱచి

యేపుట్టువున మిమ్ము నెఱుఁగంగఁజేసి

నీపాలివారిఁగా నియమించి మమ్ము

హరి ! మిమ్మునే కొనియాడు మా జిహ్వ

నొరులను గొనియాడకుండంగఁజేసి

కంటులేనట్టు లక్ష్మణగురు మతము-

వంటి సన్మతము మీవంటి దైవతము

తనవంటి గురుని నందఱలోనఁ దెచ్చి

వనజాక్ష! నేఁడు మావంటివారలకుఁ

గరతలామలకంబుఁ గావించెఁ గనుక

అరయఁగఁ దాళ్ళపాకన్నయాచార్యు -

పరమోపకార మెప్పటికి డెందమున

నరయచుఁ గొనియాడు టది యెుప్పుఁగనుక ,-

నాయనఁ జూచి మాయపరాధకోటు -

లేయెడఁ దలఁచక యెడఁబాయ కెపుఁడు-

నే యాపదలు మమ్ము నెనయక యుండ

మా యిలువేల్పవై మన్నించుకతన,

నందను సద్వర్తనము తండ్రి ప్రియము-

నొందఁ గీర్తించుట యుచితంబు గనుక,

అఱలేక, యీ యన్నమాచార్యచరిత

వెఱవక నీకు నే విన్నవించెదను ;

మన్నించి యలమేలుమంగతో నీవు

నిన్నుఁ బాయని భక్తనికరంబుతోడ

నవధారు శ్రీవేంకటాచలాధీశ !

అవధరింపుఁడు గురుహరిభక్తులార ;

అనయము నయము సొంపారు క్రొవ్విరులు

గొనబైన చెంగల్వకొలఁకులు చుట్టి

పొదలు గొజ్జంగపూఁబొదలు క్రిక్కిఱిసి

వదలక వెలుఁగుకైవడి వెలుఁగొందు-

తెరువరుల్ త్రోవ నేతెంచి యేతెంచి

పొరిపొరిఁ గణ్పు గణ్పునఁ బాలుగారు -

రసదాళిచెఱకు తోరపుఁదుంట లంది

మిసిమైన ముంతమామిడిపండ్లు వైవ-

నా రసంబులచేత నచటి రాజనపుఁ

బైరులు ముక్కారుఁ బండు నెయ్యెడలఁ

బాలనే పెరిగిన పసిఁడిటెంకాయ

పాళెల నెడనీరు పట్టి పెట్టినను

అనఁటిపండులు మేసియలసిపైదప్పి

గొనవచ్చి కోవెలల్ గ్రోలు నచ్చటను

నరిమీఱు నామేటి నాటి నానాఁటిఁ

సిరు లింక నే మని చెప్పంగవచ్చు.

అట్టి పొత్తపినాటి యౌఁదల సిరుల

పట్టుఁగొమ్మ తాళ్ళపాక చెన్నొందు .

ఆపురిఁ గేశవుండను రమావిభుఁడు

చేపట్టి జనుల రక్షింపుచునుండ

పరికించి యచ్చటి ప్రజలెల్ల మిగులు

నరుదంద మున్నూటయఱువదినాళ్ళు

ఫలముల చక్కెర పస పెర్గు రేఁగు

చెలరేఁగు నా వేల్పుచెంత నెంతయును ;

అఖిలదేవతలకు నది యాటపట్టు

నిఖిల సన్మునులకు నిజ నివాసంబు ;

సిరిగొల్చునవనాథసిధ్ధులు మున్ను

పరుసంబు రససిద్దిఁ బడిసినచోటు

నళినాళి తులసివనములు వైష్ణవులు

వెలయుదు రెచ్చోట విష్ణుఁడచ్చోట

సన్నిధిసేయు నిచ్చలు నండ్రు మౌను;-

లన్నియు నచ్చోట ననిశంబు నుండు;

నందు వసించు నయ్యఖిలభూసురులు

నిందిరారమణపదైక మానసులు

ఆతులితవేదవేదాంగ పారగులు

జితసర్వకరుణు లంచిత తపోధనులు

కనుట గోవిందు మంగళవిగ్రహంబె

వినుట నారాయణ వృత్తాంతచయమె

చేయుట కౌస్తుభాంచిత పూజె, తలఁపు-

సేయుట మాధవ శ్రీపాదయుగమె

కుడుచుట వనమాలి గొను ప్రసాదంబె

నడచుట నందనందను నగరికినె

కాని, దుర్విషయసంగతి కలలోన-

నైనఁ జేయగ నొల్ల రమ్మహామహులు ;

అందులో నొక్క ధరామరేంద్రుండు

నందవరాన్వయార్ణవ సుధాకరుఁ డు

గురు భరద్వాజస గోత్రుండు పాప-

హరబుద్ధి యాశ్వలాయన సూత్రశాలి

నారాయణుండను నయవేది వేద

పారాయణుఁడు విష్ణుపదభక్తిరతుఁడు

అనఘుని విట్ఠలాహ్వయుఁ గాంచె ; నతఁడు

కనియె నారాయణు ఘనయశోనిధిని

నతఁడు విట్ఠలుఁ గాంచె ; నతఁడు లోకైక-

నుతుఁడైన నారాయణుని తండ్రియయ్యై;

అక్కొమరుండు నారాయణాహ్వయుఁడు

చక్కఁగాఁ దనవద్దఁ జదువకయున్న

నాటుకూరను పొరుగూరఁ జుట్టముల-

చాటునఁ గొనిపోయి చదువఁ బెట్టుటయు,

ఆ చుట్టములు వేడ్క నయగారియెుద్ద-

నా చిన్న పాపని నమరించి నిలుపఁ

గొదుకుచు గురుఁడును గొన్నాళ్ళు తోడఁ-

జదివెడు పడుచులచందంబు చూపి

సామంబుచేతనె చదవించి చూచి

యామీఁద గొన్నిన్నాళ్ళ దలించి చూచి

మఱి కొన్నిదినములు మైనొత్తి చెప్పి

వెఱపారఁ దఱటున వేయించి చూచి

నూఱుమాటలు చెప్పి నులిపెట్టి చెక్కు

నూఱిపోసినఁ గాని నుడుగునోరికిని

రాకున్న నిదియెట్టురా గొంటు వీని

పోకలఁ జూడ నబ్బురమయ్యె నాకు

నని యెుక్కనాఁడు బిట్టదలించి తిట్టి

మెునసిన కోదండమున వ్రేలవేసి

కోలగగ్గెరఁ ద్రోసి గుంజిళ్ళఁ బెట్టి

పైలావు దొరుఁగంగ బడిపెట్టు పెట్టి

యీ లాగు గాసింప నెదురుమాటాఁడఁ

జాలక కన్నీరు జాఱ బాలకుఁడు,

ఒంటు సేసెదనని యెుకకొంతసేపు

నింటివారలఁ జూచి యిటు కొంతసేపు

గడపుచు నందును గడతేరకున్న

బడిబడి పెట్లను బడి చాల బడలి

ఆయూర నొక చింతలమ్మను శక్తి-

పాయనిగుడిఁ ద్రాఁచుఁబాముండు ననుచు

జనులెల్లఁ జెప్పి యాశ్చంర్యంబు నొంద

వెనుకకుఁ దా నది వినియుండెఁ గనుక

కఱవనీ నా బాధకంటె నా పాము

కఱచిన నెగులెల్ల గడకేఁగు ననుచు

కోపంబుతోడ నా గుడిలోని కరిగి

ఆపుట్టలొఁ దనహస్తంబు నిడిన,

దేవి త్రికాలవేదిని గాన శిశువు

భావించి తోడ రూపమున నేతెంచి

బాలక కాలసర్పముసొచ్చు పుట్ట-

నేల కేలిడితి విందేల వచ్టితివి

అనుడు నారాయణుఁడను బాలకుండు

కనుదోయి కన్నీరు గదుర నిట్లనియె;

అఱిముఱిఁ జదువురాదని యయ్యవారు

పఱచు నాపాటులఁ బడనోప కేను

అలసివచ్చితి నిట కన్న నద్దేవి

వలవదు నీకేల వగవు నా తండ్రి !

గొనబుమీఱిన పలుకులజోటి మామ

జనమేజయునకుఁ బ్రసన్నుఁడైనాఁడు

ఆశంకరాదులు నతని వేడుదురు

కేశవుం డాశ్రితక్లేశనాశకుఁడు

మీ తాళ్ళపాకలో మెఱయుచునుండు-

నా తామరసనేత్రు నాలయంబునకు

వలసుట్టి మ్రెుక్కు మవ్వల వాని కరుణ-

నలరుచు సకలవిద్యలు నీకు వచ్చు;

అదియునుఁగాక మూఁడవ తరంబునను

వదలని కీర్తీ మీ వంశంబునందు

పరమభాగవతుఁడు ప్రభవించు శౌరి-

వరమున జగదేకవల్లంభుండగుచు ;

అనుచు నంతర్హితమైన నా పాపఁ-

డనయంబు హర్షించి యరుదందికొనుచు

ఆ తాళ్ళపాకకు నరిగి వేవేగ

జాతరూపాంశుఁ గేశవు గాంచి మెుక్కి

స్వామిగేహములకు వలచుట్టి కేలు-

దామరల్ మెుగిచి యత్తఱి శరణొంది

స్వామి! కేశవ! సరస్వతి మామ! విద్య

తామసింపక నాకు దయ సేయు మనుడు,

ఆ మాధవుని కృప నంబుజాసనుని-

భామ యాతని జిహ్వపైఁ బాదుకొనియె ;

సరగున మఱునాఁడు సని యర్భకుండు

గురునకు మ్రెుక్కి మక్కువఁ దనతోడఁ

జదివెడుపడుచు లాచార్యుండు శాస్త్ర-

విదులును జూచి నివ్వెఱఁగంది పొగడ

పంచినచోటెల్లఁ బదమును గ్రమము

కొంచించ కతఁడు గ్రక్కునఁ జెప్పి మఱియు

క్రమ శిఖ జటయు వర్ణక్రమసరణి

బ్రమయక నిజవేదపాఠంబు సలిపి

కడమవిద్యలయందుఁ గడునేర్పు గలిగి

కడఁక వారల మెచ్చు గైకొని వచ్చి

జగతి నందఱుఁ జూచి సర్వజ్ఞుఁ డనఁగ

మిగుల వాక్ప్రౌఢిమ మెఱయుచు నుండె ;

ఆతఁడు గనియె నారాయణసూరి

నాతత సకలవిద్యాధురంధరుని ;

నా మహత్ముఁడు లక్కమాంబను పేరి

భామినీరత్నంబుఁ బరిణయంబయ్యె ;

ఆ కల్పకములాకయగు తాళ్ళపాక

యాకడఁ గడలేని యభనవశ్రీల

మాడువూరను నూర మాధవమూర్తి

తోడునీడై యాపెతోమాటలాడు ;-

నాలక్కమాంబతో నా సూరివరుఁడు,

మేలిసంపదల నర్మలిఁ దెప్పదేలి

కడపట వేవురు గలుగంగ నేమి

కొడు కొక్కరుండైనఁ గుల ముద్ధరించు

తనయుండు గల్గినఁదన పుట్టుటెల్ల

ననయంబు సఫలమౌనని యిటువంటి

తనయులు లేమి నెంతయుఁ జింతనొంది

మన మింక నే వేల్పుమఱుఁగుఁ జొచ్చెదము

అడిగినయపుడె యిష్టార్థంబులెల్ల

నెడపక చేసేత నియనోపు వేల్పు

గలఁడె లోకమున వేంకటభర్తదక్క

నలమేలు బలువేలు పై యుండు మనకు

మనకేల వలపని మనికితంబనుచు

చనుదెంచి వేంకటస్వామి సన్నిధికి

దండిమై గారుడ స్తంబంబు దండ

దండంబు లిడుచు సంతానంబువేఁడ

వరదుఁడై వేంకటేశ్వరుఁడు తాఁబూను-

బిరుదుగజ్జియల ముప్పిడి కఠారంబు

కలలోన నొసఁగ నక్కజమంది తపము

ఫలింయించె ననుచు దంపతు లేఁగి ; రంత

రాజీవనయను వరప్రసాదమునఁ

దేజంబు మతియు నెంతే విస్తరిల్ల

లక్కమాంబకుఁ బుణ్యలావణ్యనిధికిఁ

జక్కని గ్రహము లుచ్చమున మూఁడలర

ననుపము లగ్నంబునందు వైశాఖ-

మున విశాఖను జగంబున నుల్లసిల్ల

జనియించె నన్నమాచార్యుండు శక్తి-

మునికిఁ బరాశరముని పుట్టినటులు ;

జనకుఁడు కారణజన్ముఁడైనట్టి

తనయున కాగమోక్తప్రకారమున

జాతకర్మము చేసి సకలవేదాంత-

జాతచోదితమునై జలజోదరునకు

నామమై వినఁబరిణామమై మున్ను

హేమాంబరుండానతిచ్చినయట్టి-

అన్నమాయ్యాహ్వయం బతనికి నొసగె ;

పన్నినభక్తి నా పసిబిడ్డఁ జూచి

అన్నయ్య అన్నప్ప అన్నమాచార్య

అన్న రమ్మనుచు ముద్దాడుచునుండ

హరినందకాంశజుం డగుట డెందమున

పరమసుజ్ఞానసంపద పొదలంగఁ

బుట్టుచు నఁతడు నేర్పునఁ దల్లి జిడ్డు

పెట్ట రమ్మని యుగ్గు పెట్టఁబోయినను

పనిఁబూని తిరుమలప్పని ప్రసాదంబు

గొనుమని యనక లోఁగొనఁడు కేరుచును ;

నెడపక తొట్టెలో నిడి యెంతపాటు

పడి యెంతవడి జోలఁ బాడెనేనియును

వేంకటపతిపేరు వివరించి పాట

పొంకించకుండినఁ బోరూఱడిలఁడు ;

కొండలప్పనికి మ్రెుక్కుమటంచు ననక

యెుండులాగుల జతులొనరించఁ డతడు

ఈ లీల శేషశైలేంద్రునిమీఁద

బాళినే పడియుండుఁ బసిబిడ్డఁడయ్యు-

నింతయై యంతయై యీడేఱి బుద్ది-

మంతుఁడై పంచసమంబు లైనంత

నియతిమై గురుఁ డుపనీతుఁ గావించి

నయవేది నద్యయనంబు సేయించె ;

నన్నమాచార్యున కహినాయకాద్రి

వెన్నుని వరముచే విద్యలన్నియును

నమితంబులగుచు జిహ్వరంగసీమ

తముఁదామె సొచ్చి నర్తన మాడఁదొడఁగె ;-

నా పిన్న ప్రాయంబునందు నామేటి

యేపారఁ దనమది కిచ్చయైనట్లు

ఆడిన మాటెల్లఁ బరమగానముగ

తన కవిత్వమునకుఁ దన గానమునకుఁ

గనుఁగొని సకలలోకములు గీర్తింప

వేంకటపతిమీఁద వింతవింతలుగ

సంకీర్తనంబులు సవరించు నిచ్చ

అసమాన నిజరేఖ యాత్మఁగీలించి

వసుధ నటించు సంవర్తుభావమున

నింటివారలు పిల్చి యేమి చెప్పినను

గెంటనాడక పరికించి సేయుచును

జననియు నన్నయ జనకుండు వదినె

యును గొన్నిపనులు సేయుచుఁ దన్నుఁ బిలిచి

పసులకు కసవుఁ దేబనుప బాలుండు

వెస నేఁగి వాఁడి లవిత్రంబు పూని

మరకతాంకూరకోమల భర్మరుచులఁ

గరమెుప్పు పచ్చని గఱిక వీక్షించి

పాపవల్లరుల శ్రీపతినామహేతి

నాపారఁ దఱుగు యోగీంద్రుచందమున

కెసిమస నొక పిడికెఁడు గోసి మఱియుఁ

గసవు గోయఁగఁబోయి కడవ్రేలు సోఁకి

వడియు నెత్తురు సూచి వాక్రుచ్చి శౌరి-

యడుగులు దలఁచి శ్రీహరి హరీ ! యనుచు

నీ కోఁతకొలది నాదెఱిఁగిన వదినె

చేకోఁత పడఁగాదు చీ రోఁత యనుచు

హరి చరాచరదేహి యని పెద్ద లనఁగ

నిరవొంద నెఱిఁగియు నిటు సేయఁదగునె

చిడిముడి నేమి చేసెదనంచు చేతి-

కొడవలి నేల గ్రక్కునఁ బాఱవైచె ;-

నెన్నటి చుట్టంబు లిటువంటివార-

లెన్నటి బందుండ నేను వారలకు

నీ వట్టివెఱ్ఱి నాకేల కావింప

భావింప నాలోనఁ బాయ కెల్లపుడు

తల్లియుఁ దండ్రియు దైవంబు గురువు-

నెల్లసంపదలునై యెల్లచందముల

ననుఁబ్రోచు శేషాద్రినాథునిఁ గొలిచి

మనియెద ననుచు నెమ్మది పాదుపఱిచి

నలుదెసల్ పరికించి నానావిధముల

విలసిల్లు శ్రీరాగవెల్లువల్ వోలె

దండెలు శ్రుతిగూడి తాళసంగతుల

దండిమద్దెలలు బిత్తరముగా ముట్ట

నా నందనందను నంకించి పాడి

తన్మయులగుచుఁ జిత్రపునాట్యగతులఁ

జిన్మయునందునే చిక్కి చొక్కుచును

సనకాదులను పేరఁ జనుదెంచువారి-

ననుపదంబు నిది మహర్లోకమనుచు

గోవింద గోవింద గోవింద యనుచు-

నా వరుసనె నరహరి హరీ యనుచు

తిరుమలప్పను నాదు దీరకమున్న

వరములప్పని మ్రెుక్కి వర్ణించువారి

నెఱులందు రంగువన్నెలు పిసాళించు-

నొఱపైన నిడుద మయూరకంఠములు

నటియించు కృష్ణాజినపుఁగిరీటములు

బటువైన బేగడ పాఱుటాకులును

పీలికుచ్చుల నెక్కు పెట్టిన దిండ్లు

ఫాలరేఖల నిండు పట్టెనామములు

ఘనమైన శంఖచక్రములమద్రికలు

పనుపడ దేవరబాణముల్ పూని,

కోనేటిరాయఁడె కొండలవాఁడె

కానికరూకలఁ గనఁజాలువాఁడె

వరుస బంగారుమేడవాఁడె తిమ్మప్ప

వరముల రాయఁడె వాఁడె తిమ్మప్ప

గొడ్డురాలికినైనఁ గొమరుల నొసఁగి

వడ్డికాసులఁ గొనువాఁడె తిమ్మప్ప

అనుచుఁ బేరెమువారి యడుగుల నిడిన

దినుసైన కంచుటందియలు సారెకును

ఘల్లు ఘల్లునఁ బాతకముల గుండియలు

ఝల్లుఝుల్లును విలాసమును మెఱయఁ

గరముల బొణిగెలఁ గడురమ్యముగను

పరిషజ్జనంబుల పజ్జ నేఁగుచును,

ముక్తిదాయక పురములు నేడు చూడ

యుక్తి వేంకటగిరి యెుద్ద నున్నట్టి-

పల్లెలో గొల్లలపాలింటి శక్తి-

యల్లారునని మును లనిశంబుఁ బొగడ

గనుపట్టునట్టి యా గ్రామంపు శక్తిఁ

గనుఁగొని బహు నమస్కరముల్ జేసి

అళిపుళిసింగరి నర్చించి మ్రెక్కి

తలి యేఱుగుండు సందర్శించి కదలి

పెద్ద లెక్కడుగాఁగ బేర్కొనుచుండు-

పెద్దయెక్కుడుఁ గూర్మి పెనఁగొన నెక్కి

కపురంపుఁ దావులు గడునూలుకొలుపుఁ-

గపురంపుఁగాలువఁ గడచి యంతంత-

నామహాచలవీధి నలరారు పుణ్య-

భూమిజంబులఁ బుణ్యభూములు జనులఁ-

బావన నదుల శోభన వస్తుతతుల

సేవించికొనుచు మచ్చిక వచ్చి వచ్చి

వేకువజామున వెడలి జామెక్కు-

దాఁక మిక్కిలి యెండదాఁకంగ నడిచి

యెన్నఁడు తల్లిపక్కెడసి యెుండెడల-

నున్నట్టివాఁడు కాకుండటవలన

కడపవాకిలి దాఁటి కడయిండ్లకడకు

నడచుట మునుపు నెన్నఁడు లేదు గనుక

నాఁకట నసురసురై బాలకుండు

మెఁకాళ్ళ ముడుపు నిమ్ములఁ జేర వచ్చి

కమ్మని గణుపుచెంగట వాటమైన-

తుమ్మెదతొలుల సందుల చల్లగాలి

రాణ దూఱఁగ వింతరాగంబు పొసఁగ

వేణునాదము సేయు వెన్నుఁడో యనఁగ

పరువంపుఁ దలిరుజొంపములఁ బెంపొలయు

మరకతశ్యామ నిర్మల నిజాకృతుల-

నెదురు చల్లనితావు లెసఁగించు వెదురు-

పొదక్రిందఁ గూర్చుండి పొలయు లేఁజెమటఁ

దొడిగిన చెప్పులతోడనే మిగుల

బడలిక నొకరాతిపై శయనింప,

నితరు లెవ్వరి యాత్మ లెఱుఁగని యట్టి-

యతని యాఁకలి జగదంబ తా నెఱిఁగి

యలమేలుమంగ తియ్యము నెయ్య మెసఁగ

బలుచన్నుఁగవ తుదఁ బాలు చిప్పిలఁగ

మినుకారు క్కొక్కారుమెఱుఁగుచందమున

ఘనపయోధరములఁ గడుఁజూడఁ గలుగి

దినుసైన లేఁబువ్వుఁదీగెకైవడిని

మెనసిన బలుమెుల్లమెుగడలఁ దనరి

పనుపైన రాచిల్కభాతిఁ జక్కెరలు-

గొసరెడు పల్కుల గొనబు చూపుచును

విరివింటివాని చే వెడవింటి వారి

దొరసి నిక్కిన కొప్పుతో నొప్పు మీఱి

కమనీయమగు చంద్రకళ సోయగమున

నమృతాధరస్థలి నలరి చూపట్టి

కులుకుఁదాపుల తమ్మికొలని భావమునఁ

బొలుచు హంసక నాదములు బిడారించ

పెద్దముత్తైదువ పేర్మితో బాలు

నొద్దకు నేతెంచి యూఱడింపుచును

పడుచ! యేమిటి కిటఁ బడియున్నవాఁడ-

వదలక లేచి రమ్మన్న, నాశిశువు

పైకొన్న యాఁకలి బలుదవ్వు నడచి

రాకఁ గన్నులు గానరావు మా యమ్మ!

అందుల కొక యుపాయముఁ జెప్పి నాకుఁ

గందర్పజనకునిఁ గనజేయుమమ్మ!

యనపుడు కమలామహదేవి శిశువుఁ

దన కృపామృతధారఁ దనివి నొందించి

బాలక! యీ మహాపర్వతేంద్రంబు

లాలిత సకల సాలగ్రామమయము

ఘనులకు నిధి చెప్పుఁగాళ్ళ నెక్కంగఁ

జనదు నీ చెప్పులు సడలించి వైచి

యక్కొండఁ గనుఁగొనుమపుడు, గన్నులకు

వనమాలికలచే సువర్ణరేఖలను

గనుపట్టు గొనవెండ్రుకల కురంగముల

వేణు బాణాసన వితతచక్రముల

రాణించి ధరణీవరాహవైఖరుల-

నా రమానారాయణాకృతి గలిగి

శ్రీరామకృష్ణ లక్ష్మినృసింహాది

మూర్తులన్నియు నొక్క మెుత్తమైనట్లు

వర్తింపుచున్న నా వడువు వీక్షించి

మహిత సాలగ్రామమయమౌ నటంచు

బహువిస్మయము నొంది ప్రణతు లొనర్చి

యా జగజ్జననికి నభివాదనంబు-

లోజఁ గావింప నయ్యువతీలలామ

శౌరియుఁ దాను నిచ్చల పొత్తుగలసి

యారగించిన ప్రసాదాన్నముల్ దెచ్చి

పరిపరిరుచుల నేర్పడ సేదదేర

పెరిమతో భుజింయింపఁబెట్టి యూరార్చి

తిరుమలప్పని దేవదేవునిఁ గొలువ-

నరుగుమటంచు నయ్యరవిందసదన

తొల్లింటికరణి కౌస్తుభరత్న హారు-

నుల్లంబుమీఁదట నుండె నుండుటయు,

శ్రీమూర్తులందుల చిహ్నంబు లిపుడు-

నా మహాచలశిలలందు నింపొందు-

నత్తఱి నలుదిక్కు లరసి యా శిశువు

చిత్తంబులోన నచ్చెరవందుకొనుచు

కలయెు యాందోళమెు కాక నిక్కంబొ

కలవళంబో దీని కరణి యే కరణి

యని నిక్కమని యాత్మ నలరి యా పద్మ

తనకేల నిడు ప్రసాదప్రభావమున

పరమసారస్వత పారీణుఁ డగుచు

సరసకవిత్వ వాచాప్రౌఢి మెఱసి

యలమేలుమంగకు నాశుమార్గమున

సలలితంబుగ నొక్కశతకంబుఁ జెప్పె ;

నానావిధావనోన్నతమైనట్టి

కోనేఱు గడతెంచి గురుపుణ్యవారి-

కోనేఱు దా నేఱుకొన్న మన్ననల-

నీ నేరుపరుదని యెల్లలోకములు

వినుతించు నా తీర్ధవిభుని సేవించి

చనుదెంచి యట కృతస్నానుఁడై యఁతడు

సేవంతిపూనీటి సెలయేటి వఱుతఁ

దావితామరల నిద్దంపుఁ బుప్పొళ్ళ

ముగ్గుల పరుసల మురిపెంపుచేత

నగ్గలంబై పొంగు నంబుపూరములు

పెను సోబనాలు చూపెడు సోబనాలు

గునుపట్టు స్వామిపుష్కరిణి సోయగము

వెండియుఁ జూచె సవిస్మయుండగుచు

పుండరీకముల యెుప్పులఁ గన్నులయ్యె ;

నురగేంద్రు శిరసుపై నొక పాద మూఁది

చరణ మెుక్కటి రసాస్థలిం మోవఁ జూఁచి

డాకేలు పుడమిపడంతుక నలమి

యా కేలు కటినూఁది యనురక్తిఁ జక్కఁ

బంటవలంతి గుబ్బలతావి మోవి-

పంటితేనియ లొకుపరి యాను తమిని

మోముదామరఁ జూఁచి మెుగసిరి కేలి-

తామరలను శ్రుతిద్వయము నిక్కించి

సంకుచక్రముల హస్తమ్ముల రెంటఁ

బొకించి కరుణ చూపుల జొబ్బిలంగ-

నాదరిఁ బెంపొందు నాదివరాహు-

నాదరంబునఁ గొనియాడి సేవించి,

వలచుట్టుకొని వచ్చి వచ్చి కుందనపుఁ

బొలుపుల పెద్దగోపురము సేవించి,

తరగని ఫలపుష్పతతితోడ నీడ-

తిరుగని చింత వర్తిల నమ్రుఁడగుచు

పరుసల కిష్టసంపంద లిచ్చు పసిఁడి-

గరుడగంబము పేర్మిఁ గని సాఁగి మ్రెుక్కి

కారుమించులకును గలరీతి ముద్దు-

గారు పువ్వులు నొత్తుగాఁబడి రాల

రమణ బ్రహ్మాండకరండ మంతయును

ఘమఘమతావులు గులికి వాసింపఁ

గనుపట్టు నా చంపకపుఁ బ్రదక్షిణము

చనుదెంచి స్వామిపుష్కరిణిఁ బూజించి,

తిమ్మప్పనికి నివేదితమైన మీఁదఁ

బమ్మి యమ్మెడు పైఁడి పళ్ళెరంబులును

వారక యమృతంపు వారలు వట్టు-

నూరివారలకు నోరూరించు చవుల-

పరికరంబుల చేతబడిఁ గదంబించు-

పరిపరివిధముల భక్ష్యభోజ్యములు

వెన్న గాఁచిన నేతి వింతపచ్చళ్ళు

సన్నరాజనపుఁ బ్రసాదంబుతోడ

పెన్నెలగుజ్జు పర్వినవన్నె నున్న-

యున్నతంబైన దధ్యోదనంబులును

అతిరసంబగు వడ లప్పాలు పాలు

అతిరసంబులు మెుదలగు ప్రసాదములు

పచ్చకప్రపుఁ గలపంబు కుంకుమము

పచ్చకస్తూరి సరివాటుగాఁ జేసి

తిగిచి పన్నిట మేదించి కుందనపు-

బిగువు చూపుచునున్న భృంగారుకలును

కమ్మగా వాసనల్ క్రమ్మఁగాఁ జిత్త-

రమ్మగు నడగోపురమ్ము సొత్తెంచి

దందడి నవ్వేల్పుతళిఘల క్రిందఁ

జిందఁగా జేత నూర్చిన నంటివచ్చు-

నొకనాఁటినెయ్యి వేఱొక దేవళమున

నొకయేఁటనైనను నున్నదే యనుచు

తలయూఁచి మెచ్చుచుఁ దనలోనె తాను

పలుమాఱు నాశ్చర్యపడుచు నా పడుచు

శ్రీనివాసుని నమస్కృతిచేసి దండఁ

గానుపించిన భాష్యకారులఁ బొగడి

శ్రీనరసింహుని సేవ గావించి

దానవాంతకు జనార్థను సన్నుతించి

అలిమేలుమంగకు నభివందనములు

సలిపి చెంగటి యాగశాలఁ గీర్తించి

మెఱుఁగులు గప్పఁగ్రమినభాతి రుచుల

నెఱయించు నానందనిలయంబు గాంచి,

మరుగురు కల్యాణమంటపంబునకుఁ

గరములు మెుగుచి చెంగటితేజి కెఱఁగి

బంగారు గరుడుని భజియించి చెంత

సింగారమైయున్న శేషునిఁ గొలిచి

వాసన నలుదెసల్ వలగొన రాశి-

పోసి యుండెడు గోప పునుఁగు చట్టలును

గట్టి బంగారుసలాకలఁ గ్రుచ్చి కాఁచి

తట్టుపునుంగు లత్తఱి నొత్తువిధము

పసిఁడి పళ్ళెరమునఁ బసనిచక్కెరలు

గొసరి గోవింద ముకుంద తిమ్మప్ప

అని పరుసలవార లంతంతఁ జేరఁ

జనుదేర వేంకటశైలభర్తకును

గుట్టున మది మ్రెుక్కికోరొ కానుకలు

పెట్టరో, దండముల్ పెట్టరో, యుపుడె

కోరినకోర్కె చేకూరు నటంచు

నేరుపు పంచవన్నియ చిలుకలును

కనకభూషణవస్త్ర ఘనవస్తుతతల

మెునసిన బండారమును దేరకొనుచు

తడఁబడఁ జుట్టిన తన పంచెకొంగు-

కడనున్న దొక కాసు కానుక వెట్టి

బంగారుగాదెలపజ్జ సాష్టాంగ-

మంగవింపుచుఁ బులకాంకితుఁడగుచు

గ్రక్కున దగ్గఱఁ గనుపట్టు పసిఁడి-

టక్కుల తలవాకిటను గానవచ్చు-

ధళ ధళల్ తులకించు దరచక్రహస్త-

ములు బొడ్డుమానికమును గఠారమును

మంజీర కింకిణీ మంజులపాద-

కంజద్వయంబును గాంచనాంబరము

కటిమీదఁ జేర్చిన కరపంకజంబు

తటుకునవరమిచ్చు తమ్మికెంగేలు

కులుకెడు మణిమయ కుండల ద్యుతులు

కలకలనగు ముద్దుగారు నెమ్మెుగము

మంచిముత్యాల నామంబుపైఁ గాను-

పించు రత్నాంశుదీపిత కీరీటంబు

తట్టుపునుంగు పూఁతయుఁ గిరీటాదిఁ-

జుట్టిన చెంగల్వ చొళ్ళెంపుదండ

వనమాలికయును శ్రీవత్సకౌస్తుభము

అనుపమ దివ్యభూషాదివైఖరులు

గలిగిన దివ్యమంగళ విగ్రహంహబు

గలయంగఁ గన్నుల కఱవెల్లఁ దీర

సేవించి తనివోక శ్రీవేంకటేశు

దేవుని మఱియుఁ గీర్తింపంగఁదొణఁగె ;

కంటి నయ్యఖిలాండకర్త నే నధికుఁ

గంటి నా యఘము నిక్కము వీడుకొంటి

పావనంబైన పాపవినాశనమ్ము

కోవిదుల్ కొనియాడు కోనేఱు గంటి

నావంటి దీను విన్నప ముద్ధరించు

శ్రీవేంకటేశ్వరు సేవింపఁగంటి

అను నర్ధ మలవడ నా దేవునెదుట-

ననువుగా సంకీర్తనంబులు సేయఁ

దనుఁజూచి యచట నందఱు మెచ్చి మెచ్చి

చనవిచ్చి తీర్థప్రసాదంబు లిడుచు

ఎదఁజేర్చి శఠకోప మిడుచు దీవింపఁ

దదనుజ్ఞ నొక విడిదల కేఁగ ; నంతఁ-

బ్రాయమెక్కుచు విష్ణుపదపల్లవంబు-

చాయ చాయల నెఱసంజఁ జూపట్టె-

నల కలానిధి ; భక్తి కా రాత్రిమేను

పులకించెనన మింటఁ బొడమెఁ దారకలు ;

గగనాచ్యుతుఁడు సుధాకలశంబు గొన్న-

పగిదిఁ జందురుఁడు చూపట్టె నెంతయును ;

అరయ నన్నయగురు ననురక్తి బెరయు-

హరిబింబమోయన హరిబింబ మలరె ;

హరిచరణ స్మరణాసక్తుఁ డగుచు

హరివాసరంబైన యమ్మఱునాఁడు-

నీరీతి నెనిమిది యేఁడుల పిన్న-

బాలుఁడయ్యను నిష్ఠఁ బనిఁబూని యతఁడు

దైత్యుఁదారకు గొంతు దఱిగిన బ్రహ్మ-

హత్య సేనానిఁ బాయఁగజేయునట్టి-

కొమరధారను, దేవకులములు గొలుచు-

నమరతీర్థమును, నయ్యంజనాదేవి

కనకాంబరుని మెచ్చుఁ గను పనిమంతు

హనుమంతుఁ గాంచిన యాకాశగంగ

సారెకు జనుల దోసములు నీరగుచుఁ

బాఱిపోఁజేయు పాపవినాశనమును

బార్థు కోరికలిచ్చు పాండవనామ-

తీర్థింబు మెుదలైన దేవతీర్థముల-

నవగాహనము చేసి యా తేటనీట

ధవళంబుగా మును దాఁ గట్టుచీర-

నుది యెండ నాఱెడు నంతలోపలనె

వితత వృత్తంబుల వేంకటపతికి

శతకంబు కుతుకంబు సమకూరఁజేసి

పదిరెండు నామముల్ బాగుగాఁ దీర్చి

సదమలాచారుఁడై చనిదెంచి యతఁడు

వరుసతో హరిపరివారంబుఁ గొలిచి

మరుగురు ద్వారసీమకు వచ్చి మ్రెుక్కి

యల వేంకటేశ్వరు నపరంజి తగడు-

తలుపులు భీగముల్ దాఁచియున్నెడను,

వేంకటపతిమీఁద వివరస్తవముగ

వేంకటశతకంబు విన్నవించుటయు

గాలంపుఁజిక్కులు గదియించునట్టి

తాళముల్ వీడియుఁ దనుదానె పడిన

అలతలపులు ఫెళ్ ఫెళన తెఱచుటయు

నలరుచు నర్చకుం డరుదెంచి చూచి

భళిభళి ! యనుచు నబ్బాలకు మెచ్చి

యల దేవుమహిమకు నాశ్చర్యమెుంది

గురుభక్తి నతనిఁ దోడ్కనిపోయి చెంత

గరుడ సేనేశులఁ గపిరాజముఖుల

జనకజా సౌమిత్రి సహితు రాఘవునిఁ

గనుపించుకొని నమస్కారముల్ చేసి

ముందరనే జగన్మోహనాకారుఁ

బొందిన పసిఁడి సొమ్ముల నిమ్ముగొనుచు

కారు మెఱుంగు తీఁగలు చుట్టు నిలుపు-

ధారాధరంబు చందముఁ జూపువాని

పంచాస్త్రకోటిసంపదఁ జక్రసహిత-

పంచబేరాకృతి బాగైనవాని

శ్రీవేంకశు నాశ్రితకల్పకంబు

సేవించి, వినతుఁడై చేతులు మెుగచి

బహులాంగరంగవైభవములతోడ

మహితచందన పుష్ప మాల్యవైఖరుల

ధూపనీరాజనాదులతోడ వైది-

కోపచారముల నా యుర్వీధరునకు

మురివైరిరెండవమూర్తియో యనఁగఁ

గరమెుప్పుచున్న వైఖానసోత్తముఁడు

నంబి చెంగటఁ బూజనము సేయుతఱిని

పంబినభక్తి నబ్బాలుండు మఱియు

వెంకటప్పకు విన్నవించిన తొంటి

వేంకటశతకంబు విన్నవించుటయు,

పెట్టిన ముత్యాలపే రా యశోద-

పట్టి పాదములపైఁ బడఁ బ్రసాదించె,

నదిచూచి యర్చకుండరుదంది వచ్చి

ముదమున శఠకోపమును బ్రసాదించి

యీయన్న బాలుఁడే యెన్నఁ గోనేటి-

రాయని దివ్యవరప్రసాదుండు

కాకున్న నీ నవ్యకావ్యంబు సేయఁ

జేకూరటెట్టు చర్చింపంగ ననుచు-

నందఱు విన బాలు నాదరింపుచును

జందన తీర్థప్రసాదంబు లొసగ

జేకొని బాలుండు శిరసావహించి

దాకొని కోనేటిదరి భుజియించి

యాదివరాహు గేహమున సుఖించి

ద్వాదశినాఁడు నా ధవళాక్షుఁ గొలిచి

దేవుని యా పెద్దతిరువీధివెంటఁ

గోవెల వలచుట్టుకొని యేఁగియేఁగి

సారెసారెకు రాగసంగతి గదుర

నారాయణస్మరణంబు సేయుచును-

నకలంకమై చల్లనై చూడఁదగిన-

యెుక పంచతిన్నెపై నుండె నుండుటయు

పాయని తనమీఁద పరమానురక్తిఁ

దోయజాక్షుం డల తొలినాఁటి రాత్రి-

నవఘండు హరిపరాయణచిత్తుఁడైన

ఘనవిష్ణుండను మౌనికలలోన వచ్చి

దయమీఱ నిట్లనుఁ దాళ్ళపాకాన్న-

మయ నామకుండైన మద్బక్తుఁడొకఁడు

వడుగు నల్లని చిన్నవాఁడు నన్నెపుడు

నడుఁకక సంకీర్తనము సేయు నతఁడు

ముద్దుగారెడువాఁడు మెహనంబైన-

మద్దికాయలవాఁడు మనవాఁడె వాఁడు

గుదిగొన్న నునుపట్టుకుచ్చుల దండె

ముదమున నిజభుజంబున నించువాఁడు

కడవేగ రేపు నీకడ కేఁగుదెంచుఁ

దడయక నీవు ముద్రాధారణంబు

గావింపు నా మాఱుగా వాని కనుచు

దేవుఁడు తనదు ముద్రిక లిచ్చె ; నంత

యతి మేలుకొని యరుదంది గోవిందు-

సతమైన భక్తవాత్సల్యంబుఁ బొగడి

యఱిముఱి సూర్యోదయంబునకెల్ల

మఱవక నిత్యకర్మంబులు దీర్చి

కరమున శంఖచక్రపుముద్ర లంది

హరి యాజ్ఞ వాకిటి కరుదెంచి నిలిచి

కేలిమై వెన్నునిఁ గీర్తింపుచున్న-

బాలుని రూపు తప్పక విలోకించి

యెఱుఁగఁగా హరి యానతిచ్చినయట్టి-

గుఱుతులన్నియు దొరకొన సంతసమున-

నన్న నీ పేరేమి యనిన నా వడుగు-

నన్నయ నా నామమని సాఁగి మ్రెుక్కి

వినుతింపఁ జూచి సవిస్మయుండగుచు

మునినాధుఁ డాతని ముద్దుసేయుచును

తనచేత నీపు ముద్రాధారణంబు

గొనికొని సేయించుకొనఁగ నోపుదువె

యన విని శిశువు కృతార్థుండనైతి-

నన విని వేదమార్గానుసారమున-

నాతని శంఖచక్రాంకితుఁ జేసి

రీతిగాఁ బంచసంస్కృతులు గావించి

శ్రీనాధుఁ డానతిచ్చిన ప్రకారంబు

తాను వైష్ణవులు నాతఁడు భుజియించి

తన కలగన్న యంతయుఁ దేటపఱచి,

దులగుచు.......

వేద్యంబులగు వేద వేదాంతముఖ్య-

విద్యల నధికులై వెలసియుండుదురు

తెల్లంబుగా దేహదేహిభావమున-

నెల్లవస్తువులును నీవెకాఁ దలఁచి

పరచింత లుడిగి నాపైనె విన్యస్త-

భరుఁడవై యుండు శుభంబులన్నియును-

ననఘాత్మ! నినుఁ జెందునని వరంబిచ్చి

జననివాక్యముఁ ద్రోయఁజనదు కుమార !

పోయి రమ్మనిన నప్పుడు మేలుకాంచి

యా యచ్యుతునిఁ గొనియాడి మ్రెుక్కుచును

జననియు దాను నిచ్చలుఁ దొంటిపురికిఁ

జనుదెంచి నిజనివాసముఁ బ్రవేశించె ; -

నెలజవ్వనము మేన నిగురొత్తు కొడుకుఁ

దలిదండ్రు లరసి యాతనిఁ దోడుకొనుచు

కులములవారిండ్లకును బోయి సుతున-

కెలమి మీ పడచుల నీవలె నన్న-

నేవేళఁ జూచిన నితఁడు శ్రీరామ

గోవింద హరి యనికొనుచుండుఁ గాని

యలవోక సంసార మది యిచ్చఁ దనకు

వలెననఁ డది యెటువంటి గొంటైన

నాచారముల దాసరయ్యను జూచి

చూచి యేగతిఁ బడుచుల నిచ్చు ననిన

వారల కలలోన వారిజోదరుఁడు

దారియు మెునఁ జూపి తనదు భక్తునకు-

నన్నయార్యునకుఁ గన్యకల నిమ్మనిన-

నన్నన్న యని వారు నరుదందికొనుచు

తిరుమలమ్మను నొక్కతిరువాలుఁగంటి-

నరుదైన యక్కలమ్మను నొక్కకన్య

బంగారు ప్రతిమల భావంబుఁ జూప

సింగార మెుఱపుగాఁ జేసి మోదమునఁ

గ్రన్నన నాగమోక్తప్రకారమునఁ

జెన్నుగాఁ బెండిండ్లు చేసి రంతటను ;

పరమేశుఁడగు నహోబలనృసింహుండు

గురుభావమునఁ జేరుకొని త్రిదండబు-

నా నరసింహు చక్రాదిమంత్రములు

తానె ప్రత్యక్షంబు దయసేయఁ గొనుచు,

హరి హయగ్రీవుఁ బ్రత్యక్షంబుఁజేసి

ధర సర్వతంత్ర స్వతంత్రుడైనట్టి-

వేదాంతదేశికు వేంకటాచార్యు-

నా దివ్యసంప్రదాయమున వర్తించు-

శఠకోపమునివద్ద సకల వేదాంత-

పఠనంబుఁ జేసి యభంగవిస్ఫూర్తి

హరిపూజ హరిసేవ హరి కీర్తనంబు

హరిమననము ధ్యాన మనిశంబుఁ దనకు

ఘనతర సకలభోగంబులుగాఁగ

మనుచు వాల్మీకిరామాయణ మెల్ల

రాగంబుతో ననురాగంబుతోడ

బాగుగా గంధర్వు బాగుగాఁ జదవి

పాటలన్నియుఁ దన పాటపిమ్మటన

పాటపాటనె పాటపాడి చూపఁగను

విన్నవారెల్ల నువ్విళ్ళూరి యెుక్క

ప్రన్నవీనులు నిండుపండువుల్ సేయ

తుంబురుఁడో నారదుఁడో కాక యీ వి-

ధంబునఁ దిరుగు గంధర్వుఁడో కాక

మనుజుఁడో యీ యన్నమయ యని సర్వ

జనులును గొనియాడి సంతసింపఁగను-

నావార్త విని విని యట్టి మహాను-

భావునిఁ గన బాళిఁబడుచు డెందమున-

నా చేర్వ టంగుటూరను పురంబేలు-

రాచమూకలలోఁ బరాక్రమశాలి

నాళీకాబాంధవాన్వయుఁ డజేయుండు

సాళువ నరసింహ జనపాలుఁ డొకఁడు

పరివారవాద్య సంభ్రమము రెట్టింపఁ

కరమెుప్పఁ జేకానికలు గొనివచ్చి

యా తాళ్ళపాకన్నమయ్యకు సాఁగి

చేతులు మెుగిచి మచ్చికఁ బూజచేసి

శ్రీకృష్ణు మన్ననఁ గ్రీడి భూచక్ర-

మేకచక్రంబుగా నేలిన పగిది-

నాలాగు మీ సహయము నాకుఁ గలుగ-

నేలుదు ధరయెల్ల నేకచక్రముగ

నన్నుమన్నించి విన్నప మాలకించి

క్రన్నన మాయూరికడ కేఁగుదెంచి

మాకు బుద్దలు సెప్పి మా చేయుపూజ

చేకొని మమ్ము రక్షింపరే ! యనిన

సహజవైష్ణవభక్తి సలిపెడువాని-

సహవాసమైన దోసములేదటంచు-

నతఁడు పట్టించిన యందలంబెక్కి

యతఁడు భృత్యప్రాయుఁడై కొల్చి రాఁగఁ

జని టంగుటూరి కేశవమూర్తిఁ గాంచి

వినతుఁడై యతఁడు కోవెలదండ దనకు

సకలసంపదలతో సవరించియున్న-

యెుక పెద్దనగరిలో నొగిఁ బ్రవేశించె ; -

నానాఁట నా నరనాథుండు వేఱు-

లేని కూరిమితోడ లీనమైయుండె ;

తన సంపదలు సమస్తము నన్నమయ్య-

వని యెన్ను నడకల నారీతి నడుచు-

నే పని గలిగిన నెఱిఁగించికాని

చేపట్టి తనయంతఁ జేయఁడెప్పుడును

హితునిఁగా గురునిఁగా నెల్లబంథులఁగ

నతనినే భావించి యంగవింపుచును

పావనుండగు తాళ్ళపాకాన్నమయ్య-

దీవెనలంది వర్ధిలుచు నా రాజు

బలియుఁడై పరిపంథిబలముల నడఁచి

నలిరేఁగి సింహసనంబు చేకొనుచు

తన రాజధానియై తనరారు పసిఁడి-

పెనుగొండగతి నుండు పెనుగొండ నుండి

యన్నమాచార్యుల నటకు రావించి

యెన్నిక నెదురుగా నేతెంచి మ్రెుక్కి

కనకాంబరాదుల గ్రామసంతతులఁ

గనువారలకు దండగాఁ బూజచేసి

వెన్నునిపై విన్నవించిన లోక-

సన్నుతంబైన మీ సంకీర్తనములు

విన నాకు మిక్కిలి వేడుకయ్యెడును-

ననఘూత్మ వినిపించు మనిన నగ్గురుఁడు-

కెలనఁ జూపట్టు సంకీర్తనపరులఁ

బిలిచి లెస్సగ వినిపించఁగావలయు-

నిపు డన్న వారల నెడఁ బాఱఁబాఱఁ

ది పిరిదండెలు శ్రుతుల్ తిన్నగాఁ గూర్చి

దండిమై నెఱగానదండెయు వాద్య-

దండెయుఁ దానసంతానంబు చూప

స్థాయి షడ్జమును బంచమమును జేసి

ఠాయముల్ కడువింత డాలుగాఁ జూప

తేనెలపై తేట తిన్ననిచెఱకు

పానకముల నేరుపఱచిన మేలు

చక్కెరలో తీపు చల్లఁదెమ్మెరలు

చిక్కని కపురంబు జీవరత్నములు

కల యమృతంబు మీఁగడమీఁది చవులు

చిలుకుచుఁ గవులెల్లఁ జేయెత్తి మ్రెుక్క

వేంకటపతికిఁ గావించిన మంచి-

సంకీర్తనముల రసంబు లుట్టఁగను

సింగార మెుకకుప్పఁ జేసిన రీతి

రంగైన రాగవర్ణములఁ బాడుటయు,

తవిలి యెన్నినఁ గాళిదాసాదులైన-

కవులందుఁ జిక్కిన కవులందు లిట్టి-

కవితయు నిట్టి శృంగారభావంబు

వివరింపఁ గంటిమే వింటిమే మున్ను

కన్నవిన్నవి గావు గదర ! యీ పదము-

లన్నమార్యునివి మోహనమూర్తు లనుచు

వీనులవిందుగా విని చాల మెచ్చి

యానందవార్థి నోలాడి యా రాజు

పచ్చలకడియాలు బంగారువ్రాఁత-

పచ్చడంబులును గెంబట్టు కుళ్ళాయి

యంగదంబులు నుభయాతపత్రములు

రంగైన వింజామరల జోడు మంచి-

యుదిరిఁజేసిన గిండియును గళాచికయు

మెుదలైనవెల్ల సమ్ముఖమున నొసఁగి

తన పెద్దనగరియెుద్దనె యెుక్కనగరు-

ననువొందఁ జూపించి యట నుండఁ బనిచి

యనుదినంబును వేంకటాద్రీశుమీఁది-

వినుతులు వేడుక వినుచుండి యుండె

నరనాథుఁ; డట నొక్కనాఁ డన్నమార్యుఁ

బరిచరవర్గంబుఁ బంపి రమ్మనిన

కనకాంబరుని గుణగణమణుల్ శ్రుతులు

గని చిక్కుగొనిరీతిఁ గను కపోలములు

నత్తఱి మదిలోన హరికీర్తి మెులక-

లొత్తినగతి నున్న యూర్ధ్వపుండ్రములు

లాలితాచ్యుతభక్తిలలన వరించు-

మాలికగతి తిరుమణివడంబులును

తలనిడు విష్ణుపాదపుఁ దమ్మిపువ్వు

మెులుపైన కెంబట్టు మేలుకుళ్ళాయి

అరవిందనయను కృపామృతధార-

కరణిఁ జూపట్టెడు కంఠమాలికయు

నరహరి కై కంకణము గట్టియున్న-

సరణిఁ జూపట్టు పచ్చల కడియములు

ధవళనేత్రుని శారదావిలాసంబు

నివసించునట్లున్న నిలువు పేరణము

వాసుదేవునియాజ్ఞ వడిఁ జుట్టుకొన్న-

యా సత్త్వగుణమన నలరు దుప్పటము

నలవడఁ జతురంతయానంబు నెక్కి

బలసి సంకీర్తనపరులు సేవింప

ఘనతర ధవళ శంఖాధ్వాన మడరఁ

జనుదెంచి నృపతి యాస్థానంబు చెంతఁ

బల్లకి డిగి వెంటఁ బరఁగు వైష్ణవుని-

నల్లన చెయ్యూఁది యాలోని కరిగి

కూరిమిఁ దనరాక కోరి వీక్షించు-

నారాజుఁ గదిసి నెయ్యముతియ్య మెసఁగ

సొలవక "శ్రీనివాసో రక్ష" తనుచు

నెలమిఁ జేతిరుమణి నిచ్చె నిచ్చుటయు,

నెదురుగాఁ జనుదెంచి యెలమిఁ జేకొనుచు

ముదమునఁ గరపద్మములు సాఁగి మ్రెుక్కి

యన్నమాచార్యుతో ననుఁగు దీపింపఁ

దిన్నని పసిఁడిగద్దియమీఁద నుండి

కవులు విద్వాంసులు గాయకుల్ భూమి-

ధవులు సామంతులు దనుఁ జుట్టి కొలువ-

నంగజగరుమీఁద నభినవంబైన-

శృంగారయుతపదశ్రేణిఁ బాడింప

"చెలులార! వేంకట శిఖరినాయకుని-

కలికికిఁ గడగంటఁ గనుపట్టునెఱపు

చెలువ మేగతి నుండెఁ జెప్పరే" యనిన

"నలువునఁ బ్రాణేశు నాఁటిన చూపు

నిలువునఁ బెఱుక నూనిన శోణింతంబు

తలపోయఁ గాదుకదా" యన్న పదము

పలుమాఱుఁ బాడించి పాడించి చొక్కి

తలయూఁచి "యిది ! కవిత్వం " బని మెచ్చి

యనుపమంబైన ద్రోణాచార్యుమహిమ

గనియుఁ ద్రౌపదితండ్రి గర్వించినటుల-

నన్నమాచార్యు మహత్త్వ మంతయును

గన్నారఁ గనియును గర్వాంధుఁడగుచు

పదరక వేంకటపతిమీఁద నుడువు-

పదముల రీతి నాపై నొక్క పదము

చెప్పుమా యనవుడుఁ జెవు లిరుగేల-

నప్పళింపుచు మూసి హరిహరీ ! యనుచుఁ

బరమపతివ్రతాభావంబుఁ బూని

హరి ముకుందునిఁ గొనియాడు నాజిహ్వ

నిను గొనియాదంగనేర డెంతైన

నను నెట్లు పలికితి నైచ్యంపుఁబలుకు-

నాయచ్యుతునిఁ దక్క నన్యుల వినుతి-

సేయుట నా కన్న చెలియలి వావి

నిను నొల్ల నిటువంటి నీపొందు నొల్లఁ

జనియెద వేంకటేశ్వరుఁ గొల్వ నేను

అనుచు దిగ్గన లేచి యరిగెడు గురుని

పనిఁబూని భటులచేఁ బట్టి తెప్పించి

తన బాల్యసఖ్యంబుఁ దలచి సంపదలఁ

దనయంతవానిఁగా దనరఁజేసితిని

గబ్బిమై నొక మాట కావలెనన్న

గొబ్బునఁ గోపించుకొన నేలవచ్చె

నీవేమి సేయుదు నిను నింత సేయు-

నావల్ల నేరము నను నింతసేసె-

నని కనుఁగవ యెఱ్ఱనై నిప్పు లురుల

ననుచరవర్గంబు నదలించి పిలిచి

లోఁగి నే నెంత దాళుచు వేఁడుకొనిన

లోఁగని పుడమివేలుపుదంట కోడె-

ఱంకెలు చన మూరురాయరగండ-

సంకెల నిడి మెుగసాలలో నిడుఁడ

యన నూడిగెలవార లాచార్యుఁ దోడు

కొనిపొయి మెుగసాలఁ గూర్చుండ నిలిపి

కొంకుచు రాజునకును భయంబడుచు

శంకలేమియు లేక సంకెల వేసి

కావలియై నలుగడ నుండి ; రంతఁ

గోవిందుఁడైన యగ్గురువరేణ్యుండు

మునుపు ప్రహాదుండు మురవైరిఁ దలచి

దనుజబాధలఁ గాలఁ దన్నిన కరణి

ఫణిరాజశైలేంద్రుఁ బ్రణతార్తిహరుని

గణుతించి హృదయపంకజవీధి నిలిపి

"సంకెల లిడువేళఁ జంపెడువేళ-

సంకిలి ఋణదాత లాఁగెడువేళ

వదలక వేంకటేశ్వరుని నామంబె

విదలింప గతిగాని వేఱొండు లేదు

వనమాలి యతఁడె నావగపెల్ల నుడుపు"-

ననునర్థములతోడ నలవడియుండ

సంకలితాత్ముఁడై సరుగున నొక్క-

సంకీర్తనముఁ జెప్పి శరణుసొచ్చుటయు

ఘల్లున వీడి శృంఖల లూడె ; గుండె

ఝల్లనఁ జూచి యచ్చటవారు బెగడి

యీవిధం బంతయు నా రాజుతోడ

వేవేగఁ బఱితెంచి విన్నవించుటయు,

నగి వడి సింహాసనము డిగ్గ నుఱికి

పగగొన్న బెబ్బలిపగిది నేతెంచి

అన్నయార్యునిఁ జూచి యయ్యరో ! వద్ద

నున్నవారల కెల్ల నొగి లించి మించి

వేయని సంకెళ్ళు వీడె నటంచు

మాయురె! నీ వెంత మాయ వన్నినను

నే నేల పోనిత్తు నిది నిక్కమైన-

నే నుండి తిరుగ వేయించెద నిపుడు

కిదుకక నీదు సంకీర్తనంబునకు

నది వీడెనా నిజంబని యెన్నవచ్చు

నీపాలిదైవంబు, నిన్ను, నీ మహిమ

బాపురె ! యని మెచ్చి పాటింపఁదగును-

ననుచు నొద్దనె యుండి యా నిగళంబు

తనికి చెనెత్తి యిద్దఱు దేర మగుడ

నెగసక్కెమునకు వేయించిన గురుఁడు

నగి తొంటి సంకీర్తము సేయుటయును

కాలిసంకెల చిటికనవ్రేలి పలుము-

చీలలు వీడి చెచ్చెర నూడిపడినఁ

బరకించి భూపతి భయమంది యతని-

చరణాబ్జములఁ జక్క సాఁగిలి మ్రెుక్కి

కన్నీరు గదుర గద్గదకంఠుఁడగుచు

పన్నిన దైన్య మేర్పడఁగ నిట్లనియె ; -

నపరాధి నపరాధి నన్నమాచార్య !

కృపఁజూడు నను నీవు కృపణశరణ్య!

యెఱుఁగని పసిబిడ్డఁ డేమైనఁ జేయ-

నరుదైన తల్లికి నలుగంగఁదగునె ?

నను నీవు పిన్నటనాఁటనుండియును

బనుపడ బంటుగాఁ బసిగొంటి గనుక

మందెమేళమున నీ మహిమఁ జింతింప-

కిందఱవలె నేన యిట్టు చేసితివి

నీవే మాకు మనసు-

శంఖలింకించి ప్రసన్నుండ వగుము

నీ వలగిన నల్గు నీలవర్ణుండు

నీవు మెచ్చిన మెచ్చు నీరజోదరుఁడు-

నాయర్ధ మంతయు నన్నమాచార్య

నీయందే కంటిమి నిక్కంబు గాఁగ;

నని పట్టమహిషితో నతనిఁ గీర్తీంచి

పనిఁబూని పన్నీటఁ బాదముల్ కడిగి

బంగారు విరులజొంపములఁ బూజించి

పొంగారువేడుక భూషణావళులఁ

జిత్రాంబరంబులఁ జిత్రవస్తువులఁ

జిత్రంబుగాఁగ భూషించి తోషించి

తనకుఁగా మును పాయింతంబైన పసిఁడి-

యనుసుల చతురంతయాన మెక్కించి

భజియించి తనమూఁపు పల్లకికొమ్ము

నిజభుజంబున నిడి నెమ్మి గావింప,-

నది గని ముదమంది యన్నయార్యుండు

సదయుఁడై నృపతి నెంజలిఁ బ్రస్తుతించి

మునుపటి నీచేయు మెుక్కలంబునకు-

ననుతాపమును జెంది తది కారణమున

మునుకొన్న యపరాధమును తాళుకొనియె

దనుజారి; యిక నింతటనుండి నీవు

నరహరిసంకీర్తము సేయువారిఁ

బరసమానులుగాఁగఁ బరికింపవలదు

మురవైరి కృతయుగమున సర్వజనుల

నిరత నిజధ్యాననిష్ఠచే మెచ్చుఁ;

గ్రతువులఁ ద్రేతాయుగమున, నర్చనలఁ

బ్రతిలేనియట్టి ద్వాపరమున నలరు;

నా మూఁడు యుగముల ధ్యానాదివిధుల-

నేనేమి నరులకు నిచ్చు నన్నియును

జలజోదరుఁడు నిజసంకీర్తనమునఁ

గలియుగంబున నిచ్చుఁ గావున, నీవు

ప్రతిలేని వేంకటపతి మీఁద భక్తి-

నతని దాసులమీఁద నారీతి భక్తి

వదలక మనుమని వరదుఁడై పలకె ;-

నది మెద లా రాజు నఱలేని కూర్మి

నభయుఁడై యన్నమాచార్యు శేషాద్రి-

విభునిఁగా నాత్మ భావింపుచునుండె ;

సకలలోకములు నా చందాన గురుని

నకలంకగతిఁ గనియాడంగఁదొడఁగె ;-

నా రాజు వీడ్కొని యాదేశికుండు

నారాయణాచలనాథు సేవించి

శృంగారమంజరిఁ జేసి శేషాద్రి-

శృంగవాసునకు నర్పించి యిచ్చుటయు,

నాడుచుఁ బతకమాకన్నలజోల

పాడఁగ నాఁడెల్ల బసిబిడ్డ నైతి-

నా కృష్ణమాచార్యు నధ్యాత్మవినుతి-

రాకఁ గొన్నాళ్ళు విరక్తుండనైతి

జగతి నీ శృంగారసంకీర్తనముల-

కగపడి మంచిప్రాయపువాఁడ నయితి

నని వేంకటేశ్వరుఁ డన్నమాచార్యుఁ

గనుఁగొనిగొ వ్రాక్రుచ్చి గారవించుటయు

వేదముల్ పొగడఁ గోవిదులు నుతింప

నా దేవతలు కొనియాడ గోవింద!

నే నిన్నుఁ గొనియాడ నెంతటివాఁడ

నా నేర్పు నీ నేరు పరసి చూచినను

పలికెడు వీణలోపలి చక్కఁదనము

పలుకించు నతనిదై పరిఁగిన రీతి-

నని వినుతంచి, యయ్యంబుజోదరునిఁ

దనుఁ గన్నతండ్రి నెంతయు మెచ్చఁజేసి

ప్రతివత్సరంబు తప్పక వృషభాద్రి

పతికిఁ గావించు నా బ్రహ్మోత్సవములు

సేవించుకొనుచు నా శ్రీశైలనాథు-

పావన వినుతి ప్రభావంబుచేత

జగతిపై నకల వాచాశుద్ది కలిగి

నగుచునైనను దీవనల నిచ్చెనేని

లలిమీఱఁ గినిసి యెుల్లమిఁ దిట్టెనేని

యల రెండు నెపుడు ప్రత్యక్షమై చూపు-

నా వరకృత్యంబు లన్నింటి లెక్క

గావింప నాకు శక్యమె, నాఁటివార-

లెఱుగుదు రవి పెద్ద లెరిగింప వినుచు

నెఱిఁగిన కృతకృత్యు లిపుడును గలరు ;

ఐన నందొక కొన్ని యనఘమానసుల-

వీనులవిందుగా వినుతింతు నేను

మండెమురాయ నామక నరసింహ

దండనేత్రున కిష్టధనబలస్పూర్తి-

ననుపమంబుగ వేంకటాద్రి చెంగటను

తన యగ్రహారమై తనరుచునున్న

మరులుంకు నొక జీడిమామిడి దాన

సరసంబువోయిన చవిఁ బండ్లు పండు-

నెఱ్ఱవై గొప్పవై యేపారు పండ్ల

విఱ్ఱవీఁగుచుఁ దనవీథి నెన్నడిమి

మినుకైన మంచిమామిడిరీతి నెదుటఁ

గనుపట్టు నా చెట్టుఁ గని యెుక్కనాఁడు

కపటమానసుల యాకారంబు పోలె-

నపు డెంతొ దృష్టప్రియంబులై యున్న

శ్రీమాధవునకు నర్పించి యాపండ్లు

తా మారగింప నత్తఱిఁ బండ్లు పులియ

నమృతంబుతోఁ బుట్టువగు పద్మ మోవి-

నమృతంబు తనివోవ నాను వెన్నునికి-

నీయెడ నెఱుఁగక యీ జీడిపులుసు-

కాయ లెట్లొసఁగితిఁ గటకటా యనుచు-

నా చెట్టు ముట్టితి నప్పయ్య దీన-

నేచిన దుర్గుణంబెల్లఁ బోఁజేసి

మించైన తియ్యమామిడి సేయుమనినఁ

బంచదారలవంటి ఫలములదయ్యె ;-

నా సుద్ది విని యెుకఁ డట పెండ్లియాడఁ

గాసువీసము నాకుఁ గల్గ దీవింపు-

మన విని, వాఁ డెన్ని వేఁడినఁగాని

కాసువీసంబునే కాని యెుక్కరుఁడు

చేసేత నొకరూక చేతిలో నిడఁడు ;

అది విని యది యెుట్టిదని గాయకుండు

తదనుజ్ఞ మహిమగాఁ దఁలచి యేతెంచి

ఓతండ్రి నా పెండ్లి కొదవెడు ధనము

చేతికి రా దయసేయవే యనుడు-

నటువలె నౌఁగాక యనిన, నా విప్రుఁ-

డట వీథి కేఁగెడునపుడు రా జొకఁడు-

నాదరంబునఁ బిల్చి యడిగిన ధనము

ద్వాదశీ కన్యకా దాన మిచ్చుటయు-

నా వార్త విని జను లరుదందికొనుచు

వావిరి నొడి వళావళికిఁగా బెగడి

చెలువొందు నా గురు శ్రీపాదరక్ష

తమ నిడి తమయాపదలు వీడికొనిరి ;

గద్య పద్యముల డెబ్బది రెండుమంది-

యాద్యులచేఁ గొనియాడించుకొన్న

రసికుండ శ్రీపండరంగవిఠ్ఠలుఁడు

కొసరెడు భక్తి చేకూరఁ జేసేత-

నెనయ సంధ్యలకు నీళ్ళియ్యఁ జేకొనుచుఁ

దనరు పురందరదాసాహ్వయుండు

పరమ భాగవతుఁడై పరఁగుచు నంద-

వరకులాగ్రణియైన వైష్ణవోత్తముఁడు

సవరించు మురవైరి సంకీర్తనములు

కువలయంబునఁ బేరుకొన్న మాత్రమున

తలఁచిన భూత బేతాళ పిశాచ-

ములు పాఱిపోవ నిమ్ముల శుభం బెసఁగ

విని కనియును లోన వెఱఁగందికొనుచు

చని, తాళ్ళపాకశాసనుఁ డన్నమయ్య

వెన్నునిఁగానె బావించి కీర్తించి

సన్నుతిసేయ నాచార్యవర్యుండు

నతని విఠ్ఠలునిఁగా ననయంబు దలఁచి

ప్రతిలేని గతుల సంభావించె నపుడు ;-

నీ రీతి మహిమ లనేకముల్ వెలయ

వారక వరభాగవతులు గీర్తింప

యెగమార్గంబున నొకకొన్ని బుధులు

రాగిల్ల శృంగార రసరీతిఁ గొన్ని

వైరాగ్యరచనతో వాసింపఁ గొన్ని

సారసనేత్రుపై సంకీర్తనములు

సరసత్వమునఁ దాళసముఖముల్ గాఁగ

పరమతంత్రములు ముప్పదిరెండువేలు,

ప్రవిమల ద్విపద ప్రబందరూపమున

నవముగా రామాయణము, దివ్యభాష

నా వేంకటాద్రిమాహత్మ్య మంతయును

గావించి, రుచుల శృంగారమంజరియు

శతకముల్ పదిరెండు సకలభాషలను

ప్రతిలేని నానాప్రబంధముల్ చేసి,

సిరివరు మెప్పించి చెలఁగి యా దేవు-

వరమునఁ దనయంతవారిఁ బుత్రకుల

నరసయాచార్యు నున్నతయశోధనునిఁ

దిరుమలాచార్యుని ధీవిశారధుని

గాంచి, వారున దనకరణి విద్యలను

గాంచనాంబరు భక్తికలిమిఁ బెంపొంద

శౌరికథాసుధాసల్లాప గరిమ

ధారుణి నెంతయుఁ దనరారుచుండె ;

మనసునఁ గపటంబు మాని సద్భక్తి

ననఘమౌ నీ యన్నమాచార్యచరిత

వినిన వ్రాసినఁ బేరుకొనినఁ జదివిన

జనులకు నిష్ణార్థసౌఖ్యంబు లొదవు-

నని యలమేలుమంగాధీశు పేర-

నినమండలాంతరాహితమూర్తి పేర-

హరి పేర దరచక్రహస్తుని పేర

ధర నెన్ను మాకులదైవంబు పేర-

నాలీలఁ దాళ్ళపాకన్నమాచార్యు-

నేలిన శ్రీవేంకటేశ్వరు పేర-

నంకితంబు గను శ్రీహరిభక్తపాద-

పంకజార్చక తాళ్ళపాకాన్నమార్య-

తనయ తిమ్మార్యనందన రత్న శుంభ-

దనుపమ శ్రీవేంకటాధీశదత్త-

మకరకుండలయుగ్మ మండితకర్ణ

సకలవైష్ణవపాద సంసేవకాబ్జ-

సదానా వధూలబ్ధ సరసకవిత్వ-

విదితమానస తిరువేంగళనాథ-

విరచిత సద్భక్తి విభవాన్నమార్య-

చరితంబు జగదేకసన్నుతం బగుచు

నాచక్రశంఖాంక యశముతోఁగూడ

నాచంద్రతారార్కమై యుండుఁగాత.